Có giảm áp lực dân số, hạ tầng?
Theo tờ trình gửi UBND Tp.HCM mới đây, Sở Xây dựng Tp.HCM đề xuất tăng diện tích ở bình quân lên 20m2/người đối với các trường hợp đăng ký thường trú vào chỗ ở thuê (hoặc mượn, ở nhờ), không phân chia khu vực nội hay ngoại thành.
Hiện nay, diện tích ở bình quân được chia làm 2 khu vực. Diện tích ở bình quân để đăng ký thường trú tại 5 huyện vùng ven (gồm Cần Giờ, Bình Chánh, Hóc Môn, Nhà Bè và Củ Chi) là 10m2 sàn/người; các quận còn lại là 15m2/người.
Với số lượng dân số ngày càng tăng, phương tiện đi lại nhiều, sẽ gây áp lực lớn cho hệ thống kết cấu hạ tầng kỹ thuật và xã hội, như ùn tắc giao thông, thiếu bệnh viện, trường học, các công trình công cộng, ô nhiễm môi trường, tăng giá bất động sản…
Chính vì vậy, Sở Xây dựng cho rằng, việc tăng diện tích ở bình quân để đăng ký thường trú nhằm hướng đến mục tiêu nâng cao chất lượng cuộc sống người dân cũng như hạn chế tình trạng người lao động nhập cư ở các tỉnh đổ về thành phố.
Trên thực tế có nhiều trường hợp lạm dụng quy định về hộ khẩu làm hạn chế quyền, lợi ích hợp pháp của công dân như: Cho người khác nhập hộ khẩu vào sổ hộ khẩu, chỗ ở của mình để trục lợi hoặc cho nhập hộ khẩu vào cùng một chỗ ở (trong đó có chỗ ở do thuê, mượn, ở nhờ của tổ chức, cá nhân), song không đảm bảo diện tích sàn tối thiểu trên đầu người theo quy định.
Công an Tp.HCM cho biết, việc quy định diện tích ở bình quân trên đầu người để đăng ký thường trú sẽ khắc phục được tình trạng nhập hộ khẩu nhờ, nhập hộ khẩu danh nghĩa. Đồng thời, quy định này còn đáp ứng được vấn đề nhập cư, giãn dân, tạo môi trường sống tốt hơn cho người dân trên địa bàn.
Gây khó khăn cho người nhập cư?
Theo kiến trúc sư Trương Hoài Phong, người lao động nhập cư đóng góp không nhỏ vào sự phát triển của Tp.HCM. Quy định về diện tích ở bình quân để đăng ký thường trú tăng từ 10m2/người, đối với khu vực ngoại thành, lên 20m2/người sẽ gây khó khăn, dẫn tới hạn chế số lượng lao động nhập cư. Vì đa số dân nhập cư, đặc biệt là người lao động nghèo, tập trung tại các khu vực vùng ven.
"Thay vì quy định diện tích ở bình quân như nói trên thì chính quyền Tp.HCM cần lập các khu đô thị vệ tinh, đầu tư hạ tầng kết nối với các khu vực vùng ven để giãn dân. Người nhập cư đổ về các đô thị lớn là quy luật tự nhiên. Việc quy định nhập khẩu theo diện tích ở bình quân để hạn chế người nhập cư là cản trở sự phát triển. Thực tế hiện nay số lượng người nhập cư ở Tp.HCM tăng lên theo từng năm”, Kiến trúc sư Phong cho hay.
Kỹ sư quy hoạch Nguyễn Bảo Vinh nhận xét, quy định này không làm giảm đi áp lực dân số, hạ tầng mà gây khó khăn bởi sẽ không ngăn được dòng người nhập cư. Tp.HCM nên can thiệp bằng giải pháp kinh tế hơn là bằng “mệnh lệnh” hành chính.
Còn theo Luật sư Nguyễn Văn Hậu, Phó Chủ tịch Hội Luật gia Tp.HCM, quy định diện tích ở bình quân để nhập khẩu này là không những không cần thiết mà còn tạo gánh nặng cho xã hội, không giải quyết vấn đề một cách căn cơ.
Luật sư Hậu dẫn chứng, ở các quốc gia phát triển, Nhà nước quản lý công dân bằng mã số định danh trong khi nước ta vẫn còn sổ hộ khẩu với nhiều bất cập.