Cụ thể, theo Đơn khiếu nại tập thể của người dân hẻm 137 đường Nguyễn Cư Trinh, quận 1, TP. Hồ Chí Minh gửi Báo Công lý phản ánh: căn nhà số 137/49 Nguyễn Cư Trinh hiện hữu có diện tích 29,3m2, quy mô 1 trệt và gác gỗ. Sau khi căn nhà được sang nhượng cho người khác, ngày 16/6/2017, căn nhà trên được UBND quận 1 cấp giấy phép xây dựng có thời hạn số 303/GPXD với quy mô xây dựng mới là 4 tầng. Điều gây bức xúc cho các hộ dân là căn nhà này được xây dựng ngay giữa hẻm 137 Nguyễn Cư Trinh với quy mô cao tầng hơn nhà cũ.

Theo người dân, hẻm 137 Nguyễn Cư Trinh được quy hoạch hẻm rộng 6,5 m theo bản đồ quy hoạch lộ giới đường và hẻm < 12m trên địa bàn phường Nguyễn Cư Trinh, được UBND quận 1 phê duyệt năm 1999. Tại vị trí căn nhà số 137/49 Nguyễn Cư Trinh, hẻm rộng 6,5m, là nơi rộng nhất của con hẻm nhưng do căn nhà số 137/49 Nguyễn Cư Trinh nằm ở giữa hẻm nên hẻm bị chia làm 2 nhánh, một nhánh rộng 2,3m, nhánh còn lại chỉ rộng 0,6m, khuất tầm nhìn dễ gây tai nạn giao thông và không an toàn phòng cháy chữa cháy.

Về căn cứ pháp lý, nhà 137/49 Nguyễn Cư Trinh được cấp Giấy phép xây dựng có thời hạn số 303/GPXD ngày 16/06/2017 trên cơ sở Quyết định 27/2014/QĐ-UBND của UBND TP. Hồ Chí Minh. Tuy nhiên, quyết định này có nhiều điểm trái với Luật Xây dựng năm 2014. Ngày 22/2/2016, Sở Xây dựng TP. Hồ Chí Minh đã có Công văn số 2417/SXD-CPXD gửi UBND 24 quận, huyện và các Ban quản lý yêu cầu khi áp dụng Quyết định số 27, những nội dung nào trái với Luật và Nghị định thì không được áp dụng.

Tiếp đó, ngày 18/7/2016, Sở Xây dựng có Công văn số 11237/SXD-CPXD cho biết, đang báo cáo, đề xuất UBND thành phố ban hành quyết định thay thế quyết định số 27, làm cơ sở giải quyết cấp phép xây dựng có thời hạn các trường hợp mang tính đặc thù của thành phố nên tạm thời chưa giải quyết hồ sơ xin cấp phép xây dựng có thời hạn.

Ngày 20/6/2017, UBND TP. Hồ Chí Minh ban hành Quyết định số 26 thay thế Quyết định 27. Quyết định 26 có rất nhiều quy định mới so với Quyết định 27 như quy mô không quá 3 tầng bao gồm tầng lửng tại tầng một và mái che cầu thang tại sân thượng (Quyết định 27 cũng quy định quy mô không quá 3 tầng nhưng không bao gồm tầng lửng tại tầng một và mái che cầu thang tại sân thượng). Đồng thời công trình xây dựng phải hài hòa với kiến trúc, cảnh quan khu vực.

Mặt khác, theo quy định của Luật Xây dựng năm 2014 thì đối tượng được cấp phép xây dựng có thời hạn là công trình, nhà ở hiện hữu trong khu vực có quy hoạch phân khu tỷ lệ 1/2000 được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt, công bố nhưng chưa thực hiện và chưa có quyết định thu hồi đất. Trong khi đó, Quyết định số 27 quy định đối tượng được cấp phép xây dựng có thời hạn là công trình, nhà ở riêng lẻ nằm trong khu vực không phù hợp với quy hoạch chi tiết xây dựng tỷ lệ 1/500. Quy định đối tượng cấp phép trong Quyết định số 27 hoàn toàn không phù hợp với Luật Xây dựng năm 2014 và đã được UBND TP. Hồ Chí Minh điều chỉnh lại trong Quyết định số 26.

Tuy nhiên, Giấy phép 303/GPXD ngày 16/06/2017 của UBND quận 1 cấp phép xây dựng có thời hạn cho nhà 137/49 Nguyễn Cư Trinh chỉ trước khi Quyết định số 26 được ban hành bốn ngày và trong thời gian Sở Xây dựng yêu cầu ngưng cấp phép xây dựng có thời hạn để chờ ban hành quyết định mới phù hợp với Luật Xây dựng năm 2014 là vội vàng, trái với quy định pháp luật.

Trên thực tế các nhà số 137/44A1; 137/44A; 137/46; 137/45; 137/47; 137/48 khi xin phép xây dựng đã buộc phải xây lùi lại hơn 3m từ tim hẻm về phía sau để phù hợp với quy hoạch.

Hiện nay TP. Hồ Chí Minh, đặc biệt là UBND quận 1 đang quyết liệt thực hiện chủ trương dọn dẹp vỉa hè, lòng lề đường, cải tạo chỉnh trang đô thị. Do vậy, người dân cho rằng việc cấp phép xây dựng nhà có thời hạn với quy mô 4 tầng nằm giữa hẻm 137 Nguyễn Cư Trinh vốn rất quanh co, chật hẹp gây cản trở, mất an toàn giao thông, không đảm bảo phòng chống cháy nổ và mỹ quan đô thị là đi ngược lại chủ trương trên.

Đề nghị các cơ quan, ban ngành TP Hồ Chí Minh kiểm tra, xác minh và trả lời khiếu nại của người dân hẻm 137 Nguyễn Cư Trinh.